Woda alkaliczna

Wypowiedź dr nauk med. Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Darii Domańskiej – Senderowskiej dietetyka z Zakładu Molekularnych Podstaw Medycyny, specjalistki w dziedzinie leczenia otyłości i nadwagi oraz w żywieniu sportowców.

Woda – tak powszechna w naszym życiu, a ciągle niedoceniona. To właśnie woda jest najpowszechniej występującą cząsteczką w organizmie człowieka. To właśnie ona ma wiele funkcji, które są niezbędne do właściwej pracy komórek. Jakie są zatem jej najważniejsze właściwości? Jest doskonałym rozpuszczalnikiem, a także charakteryzuje się wysokim ciepłem właściwym, dzięki temu wpływa na procesy termoregulacji oraz utrzymania bilansu kwasowo-zasadowego oraz wodno-elektrolitowego. To właśnie woda warunkuje prawidłowy przebieg wszystkich procesów zachodzących w organizmie człowieka. Kiedyś niedoceniona – teraz wraca do łask. Wcześniej ograniczana i zupełnie niebędąca wśród prawidłowych nawyków żywieniowych, obecnie podstawa piramidy żywieniowych.

To właśnie woda jest substancją, która jest niezbędna do życia i stanowi jeden z sześciu podstawowych składników pokarmowych. Niedostateczne spożycie wody w stosunku do zapotrzebowania staje może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka.

Odwodnienie

Straty wody w organizmie człowieka mają charakter ciągły. Utrata wody następuje głównie przez nerki, a także pozanerkowo − najczęściej wraz z potem, ale także przez drogi oddechowe. Straty te różnią się w zależności od wieku, spożycia wody z dietą, poziomu aktywności fizycznej oraz od warunków klimatycznych. Odwodnienie pojawia się wtedy gdy nie dostarczymy naszemu organizmowi odpowiedniej ilości wody. Wiele osób kojarzy odwodnienie z uczuciem pragnienia. Nic bardziej mylnego, gdyż pragnienie świadczy o utracie wody w ilości, która odpowiada do 2% naszej masy ciała. Jeżeli utrata ta zwiększa się do ok. 4% masy ciała, pojawiają się niepokojące uczucia suchości w ustach, znużenia, osłabienia mięśni oraz apatii. W przypadku utraty ok. 10-12% masy ciała, pojawiają się problemy z przełykaniem i mówieniem (brak wydzielania śliny). Utrata ponad 20% masy ciała wiąże się z zagrożeniem życia i co gorsze przestajemy wówczas odczuwać pragnienie. Nasz organizm pozbawiony wody jest w stanie przeżyć maksymalnie 7 dni

Ile wody powinniśmy wypijać dziennie?

Należy zwrócić uwagę, że zawartość wody w organizmie człowieka dorosłego powinna być nieustannie utrzymywana na stałym poziomie – czyli że bilans wody powinien wynosić zero.

Mamy dwa główne źródła wody dostarczanej naszemu organizmowi: pierwsze to woda oksydacyjna (z przemian składników odżywczych – białek, tłuszczów i węglowodanów; dostarcza organizmowi dziennie około 200-300ml) a drugie to woda dostarczana organizmowi wraz z całodzienną dietą. Wytwarzana jest na drodze rozkładu podstawowych składników

Aby wykonać 100% dziennego bilansu wodnego musimy pamiętać, że 30% dziennego zapotrzebowania na wodę dostarczamy sobie w postaci żywności (ilość wody w dostarczanym pożywieniu kształtuje się na poziomie 500-900 ml na dobę) a 70% musimy uzupełnić w postaci płynów. Musimy pamiętać, że rodzaj i ilość spożywanych płynów zależą od szeregu czynników m. in. wieku, płci, stanu fizjologicznego człowieka, jednostek chorobowych, aktywności fizycznej, spożywanych składników pokarmowych oraz zwyczajów żywieniowych oraz od warunków klimatycznych.

Odpowiedni bilans wodny w organizmie uzyskujemy dzięki odpowiednim mechanizmom homeostatycznym, takim jak regulacja hormonalna czy mechanizmy nerwowe (m.in. pobudzanie ośrodka pragnienia) oraz wielu innych czynników i mechanizmów.

Zapotrzebowanie człowieka na wodę zależy przede wszystkim od cech indywidualnych człowieka oraz warunków środowiska, dlatego też w 2010 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikował opinię naukową dotyczącą wystarczającego spożycia wody (AI – Adequate Intake) dla określonych grup wiekowych ludności. Wystarczające spożycie wody zostało określone na podstawie obserwowalnego spożycia wody przez określone grupy ludności, określonej osmolarności moczu oraz pożądanych ilości wody na jednostkę zużywanej energii.

W Polsce normy zalecanego spożycia wody zostały opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, w których również uwzględniono wodę pitną w postaci czystej, wodę pochodzącą z napojów, oraz wodę dostarczaną wraz z pokarmem.

Istnieje kilka metod wyliczenia ile powinniśmy pić np. jedna z metod mówi o tym, że na 1 spożytą kilokalorie powinniśmy przyjąć 1 ml wody. Inną metodą jest wyliczenie zapotrzebowania wyliczyć z masy ciała. W tym przypadku powinniśmy dostarczać sobie 30 ml wody na każdy kilogram masy ciała.

Sposób picia wody

Część osób popełnia błąd i dba jedynie o to, by wypijać określoną ilość wody w ciągu dnia bez zwracania uwagi na sposób picia. Przez to zdarza się, że piją w niewłaściwy sposób i tak naprawdę wcale nie nawadniają organizmu. Jak więc powinno się pić?

Przede wszystkim małymi łykami i często! To najważniejsza zasada, o której powinien pamiętać każdy. Najlepiej wypijać pół albo maksymalnie 1 szklankę wody na raz. Jeżeli wypijemy szybko 500-1000 ml (co zdarza się szczególnie często po dużym wysiłku fizycznym albo po dłuższym okresie nie picia), to większość wody przejdzie do płynu pozakomórkowego, obniży ciśnienie osmotyczne i przez to obciąży krążenie, a woda i tak zostanie szybko wydalona przez nerki i z potem. Kiedy pijemy małymi łykami, to utrata wody jest mniejsza i wolniejsza.

Należy też pamiętać, że gdy udało nam się już ugasić pragnienie, to nie znaczy jeszcze, że organizm jest już nawodniony. W takich sytuacjach zazwyczaj wymagane jest dalsze uzupełnianie płynów małymi łykami.

Wody smakowe – czy warto je pić?

Obecnie istnieje moda na wody smakowe. Znaczna grupa dzieci i młodzieży sięga po takie wody bez ograniczeń, tłumacząc, że pije wodę. Obecnie woda smakowa to oranżada XXI w. wg Świata Konsumenta niewiele mają wspólnego z wodami mineralnymi. Wody smakowe wprawdzie przygotowane są na bazie wód naturalnych – źródlanych i mineralnych – ale z użyciem licznych substancji dodatkowych, niekoniecznie zdrowych dla organizmu. Atrybutem wód naturalnych jest ich naturalna i niezmieniona procesami technologicznymi czystość chemiczna i mikrobiologiczna, jednak stosowane do wytwarzania wód aromatyzowanych (smakowych) dodatki, naturalność tą niszczą. Bazą do wód smakowych nie są to wody mineralne tylko źródlane, więc nie wnoszą do naszego organizmu cennych minerałów.

Wody smakowe są napojami często słodzonymi cukrem/syropem glukozowo-fruktozowym lub sztucznymi substancjami słodzącymi. Poza tym zawierają dodatki chemicznego aromatu lub rzadziej naturalnych soków. Na liście składników wód smakowych, obok aromatów, znajdziemy inne, typowe dla napojów bezalkoholowych substancje. Wody te są nie tylko dosłodzone, ale i bogate w mnóstwo konserwantów np. 1,5 l zawiera ponad 200kcal (czyli około 10-12 łyżeczek cukru), dlatego nie zaleca się stosować je w dietach odchudzających. Wiele wód smakowych zawiera chemiczne konserwanty, aby przedłużyć ich przydatność do spożycia i chronić przed zepsuciem.

Jeżeli ktoś nie lubi pić czystej wody, najlepszym rozwiązaniem jest kupno dobrej wody mineralnej i dodanie do niej nieco soku z cytryny (można nieco zmienić smak, najlepiej miodem) lub mięty. Jest to na pewno dużo lepsze rozwiązanie niż kupno wód smakowych.

Woda zatrzymana w organizmie – problem wielu osób

Dość częstym problemem w ostatnim czasie jest problem zatrzymywania wody w organizmie. Jakie są najistotniejsze przyczyny zatrzymywania wody i w jaki sposób pozbyć się tego problemu?

W wielu przypadkach próby pozbycia się nadmiaru wody z organizmu to niczym walka z wiatrakami. Zwykle działa kilka przyczyn zatrzymania wody jednocześnie i to stanowi największy problem w walce z jej zatrzymaniem. Nawet jeżeli wyeliminujemy jedną z przyczyn, dalej mogą działać inne.

Jedną z najważniejszych przyczyn zatrzymania wody w organizmie jest odwodnienie. Woda stanowi 55-75% naszego organizmu i prawie w dwóch trzecich buduje mięśnie. Stanowi naturalne środowisko wszystkich reakcji zachodzących w organizmie i jednocześnie jest rozpuszczalnikiem dla wielu substancji. Ponadto woda jest również świetnym regulatorem temperatury ciała, uczestniczy w przekazywaniu impulsów nerwowych oraz pracy wielu narządów m.in. serca.

Mechanizm gromadzenia wody zaczyna się wtedy, kiedy organizm „odkryje”, że wody mu brakuje- czyli jest w deficycie. Wówczas zaczyna gromadzić i zatrzymywać tyle wody ile to możliwe aby zapewnić ,,sobie” prawidłowe funkcjonowanie. Pamiętajmy, że nasz organizm jest nastawiony na przeżycie, dlatego gromadzi jej zapas, tak aby wody ,,mu” nie zabrakło na podstawowe procesy.

Inną przyczyną zatrzymania wody jest zbyt duże spożycie soli. Podczas spożycia soli w zbyt dużej ilości (a musimy pamiętać, że standardowe racje pokarmowe przekraczają dziennie normy spożycia sodu), tętnice stają się ,,napęczniałe” od wody i zaczyna rosnąć ciśnienie. To dlatego osoby ze zdiagnozowanym nadciśnieniem, powinny unikać soli. Konsekwencją zatrzymania wody jest również zwiększona masa ciała. Nie tylko nadmierne dosalanie potraw stanowi problem, ale również spożycie zbyt dużych ilości produktów w których sól się znajduje czyli: podrobów, wędlin, ryb wędzonych, kiszonek, a także pieczywa. Pamiętajmy aby unikać również zupek chińskich, gorących kubków oraz słonych przegryzek m.in. chipsów, paluszków, krakersów oraz orzeszków z dodatkiem soli.

Wiele osób nie wie o tym, że brak ruchu czy siedząca praca również mogą się przyczynić do powstania obrzęków. To właśnie długie podróże samolotem lub samochodem, albo wielogodzinna praca przed komputerem i mało aktywny tryb życia to kolejne przyczyny zatrzymywania płynów w organizmie. Brak ruchu, lub zbyt mała jego ilość może spowalniać krążenie krwi w naczyniach krwionośnych oraz zaburzać naturalne „krążenie” wody po całym organizmie. Zdarzają się dni, że po kilku godzinach pracy mamy opuchnięte nogi. Jest to właśnie mechanizm związany z zatrzymaniem wody.

Bardzo dużo osób uważa, że tylko z przyczyn zdrowotnych może zatrzymywać się woda w organizmie. Owszem zatrzymywanie płynów w organizmie może być również spowodowane takimi przypadłościami zdrowotnymi jak: choroby tarczycy (np. niedoczynność tarczycy), choroby nerek (np. zespół nerczycowy, zapalenie kłębuszków nerkowych), niewydolność serca, przewlekłe choroby płuc (np. rozedma płuc), choroby wątroby (np. marskość prowadząca do niewydolności wątroby), zaburzenia gospodarki hormonalnej, zapalenie stawów czy reakcja alergiczna. Przy takich jednostkach chorobowych zatrzymywanie jest problemem bardziej skomplikowanym, które wymaga zastosowania leczenia farmakologicznego.

Jakie są najskuteczniejsze metody na pozbycie się wody z organizmu:

Staraj się wzbogacić dietę w naturalne natriuretyki (diuretyki). Natriuretyki są produktami spożywczymi pomagającymi eliminować nadmierne ilości zgromadzonej wody. Warzywa i owoce o właściwościach natriuretycznych to: seler, pomidor, biała kapusta, papryka, natka pietruszki, suszone morele, owoce cytrusowe, arbuz.

Dbaj o picie dużej ilości płynów. Wybieraj wodę niskosodową lub herbaty zielone, czerwone lub ziołowe (pokrzywa, skrzyp, bratek), które mają działanie moczopędne i relaksujące.

Unikaj używania soli lub znacznie ją ogranicz. Uważaj na pokarmy, które zawierają sól ukrytą – są to np. podroby, sery, wędliny, krakersy, paluszki, chipsy a także niektóre przyprawy (np. vegeta).

– Wprowadź regularną aktywność fizyczną. Regularna aktywność fizyczna wpływa nie tylko na prawidłowe krążenie krwi w naczyniach krwionośnych, ale również na prawidłową dystrybucję wody po całym organizmie.

Woda alkaliczna

W ciągu ostatnich kilku lat, odkąd zaczęto zwracać uwagę na problem nawodnienia organizmu, nastąpił wzrost konsumpcji wód źródlanych oraz mineralnych. W klasyfikacji wód dość istotne jest pH wody. Ze względu na pH wyróżniamy wody kwaśne (wartość pH 5-6), neutralne (wartość pH 6-7) i alkaliczne/zasadowe (wartość pH 8-10). Tylko nieliczne wody źródlane są alkaliczne gdyż większość ma pH 5-6.

Woda alkaliczna ma działanie zarówno natychmiastowe poprzez bezpośrednie, korzystne działanie na układ pokarmowy lub pośrednie po wchłonięciu do organizmu np. przez jej korzystny wpływ na gospodarkę kwasowo-zasadową oraz wodno-elektrolitową. Ponadto należy dodać, że woda alkaliczna wpływa korzystnie na prawidłowe funkcjonowanie większości układów w naszym organizmie. Jej udowodniony wpływ wykazano m. in. w układzie pokarmowym, układzie ruchu oraz układ oddechowym. Szczególnie w przypadku układu pokarmowego wykazano szereg korzystnych właściwości, zwłaszcza w tych jednostkach chorobowych gdzie podłożem jest proces zapalny tzn. zapalenie przełyku, choroba refluksowa przełyku i żołądka, wrzody żołądka oraz dwunastnicy. Woda alkaliczna jest bardzo pomocna w przypadku zaburzeń wodno-elektrolitowych w przebiegu np. zatruć, wymiotów, biegunek, zespołu złego wchłaniania.

Sport a woda alkaliczna

Podczas aktywności fizycznej woda jest bardzo ważna ze względu na problem odwodnienia i uzupełnienia strat wody w organizmie. Odpowiednie nawodnienie przed, podczas i po wysiłku fizycznym wpływa w istotny sposób na wydolność. Choć kiedyś trenerzy ograniczali a nawet zabraniali picia wody w niektórych dyscyplinach sportu, obecnie ten punkt widzenia zmienił się o 360 stopni. Wszyscy wiedzą jak ważne jest nawodnienie i jaką rolę odgrywa w organizmie sportowca.

Również w sporcie woda alkaliczna odgrywa istotną rolę. Po wysiłku fizycznym istotne jest zarówno uzupełnianie związków mineralnych, redukcja zakwaszenia oraz dostarczanie mu składników o działaniu alkalizującym. Coraz więcej zawodników, którzy chcą uniknąć problemu zakwaszenia i zmęczenia w sporcie sięga po wodę alkaliczną.

Działanie wody alkalicznej

W związku z pędem naszego życia wybieramy obecnie dość często dania szybkie i przetworzone, które niestety wpływają na zakwaszanie organizmu. Ze względu na skład produktów można je podzielić na kwasotwórcze, zasadotwórcze i obojętne. Podczas procesu trawienia uwalniane są aminokwasy, wolne kwasy tłuszczowe, monocukry, kwasy organiczne, witaminy i składniki mineralne, które następnie są metabolizowane. To właśnie od efektu tych przemian zależy, czy żywność działa na nas kwasotwórczo, czy zasadotwórczo. Również stężenie w produkcie fosforu, siarki i chloru (kwasotwórcze), wapnia, magnezu, sodu i potasu (zasadotwórcze), a także powstawanie kwasu węglowego oraz innych kwasów w wyniku metabolizmu. Wśród przyczyn zakwaszenia obok diety należy wymienić stosowanie używek (kofeiny, alkoholu i nikotyny, stres, brak ruchu, nadmierną aktywność fizyczną i głodówki. Wszystkie te czynniki prowadzą do zachwiania homeostazy organizmu. Regularne picie wody alkalicznej pomaga przywrócić równowagę kwasowo-zasadową naszego organizmu, a zawarte w wodzie składniki mineralne mają dobroczynny wpływ na nasz układ nerwowy. Dzięki temu sprzyja to zachowaniu właściwego bilansu kwasowo-zasadowego oraz zredukowaniu dolegliwości związanych ze stresem.

Ponadto przewagą wody alkalicznej nad dietą zasadotwórczą jest szybkość wchłaniania wody oraz to, że może błyskawicznie zapobiegać zakwaszeniu organizmu od razu po wchłonięciu.

Woda Święcicki Zdrój – woda alkaliczna

Woda Święcicki Zdrój jest to alkaliczna woda źródlana, niskozmineralizowana, a przede wszystkim przeznaczona do codziennego spożycia. Zasadowy odczyn wody o pH=8,3 może być pomocny w zwalczaniu skutków zakwaszenia organizmu i wynika z obecności wodorowęglanów. Niska zawartość sodu w wodzie Święcicki Zdrój może być korzystna dla osób ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Dodatkowo w wodzie Święcicki Zdrój nie stwierdzono obecności szkodliwych azotanów, azotynów i fosforanów. Należy zwrócić uwagę, że woda źródlana Święcicki Zdrój nie ma statusu wody leczniczej, dzięki czemu może być spożywana przez każdego. Codzienne spożycie wody źródlanej Święcicki Zdrój może przyczynić się do zachowania zdrowia, dobrego samopoczucia i odpowiedniej kondycji organizmu.

Normy picia wody alkalicznej

Woda Święcicki Zdrój nie należy do wód leczniczych, dlatego występuje brak ograniczeń w jej spożyciu czy konieczności kontroli lekarskiej. Wodę alkaliczną należy pić codziennie, w ilości 30 ml na każdy kilogram masy ciała lub średnio od 2 do 2,5 litra dziennie. To woda wpływa korzystnie na wszystkie funkcje naszego organizmu. Należy jednak zwrócić uwagę, że ilość wypitej dziennie wody nie obejmuje kawy, herbaty, napojów bezalkoholowych, itp. Owszem w tych napojach jest woda, ale zawierają one również substancje wypłukujące ją z organizmu. Należy pamiętać aby pić regularnie, nie czekając na uczucie pragnienia, gdyż uczucie to pojawia się gdy organizmowi już brakuje 0,5÷1 litra wody.

Zapotrzebowanie na wodę wg wieku

Poniższy wykres przedstawia, jakie jest średnie zapotrzebowanie na wodę w zależności od wieku. Zapotrzebowanie może to się różnic w zależności od aktywności, temperatury otoczenia i innych czynników.

1-2 lata

1.1 - 1.2 l

2-3 lata

1.3 l

4-8 lat

1.6 l

9-13 lat

2 l

14+

2.5 l
1-2 lata
1-2 lata
4 8 lat
4 8 lat
14 lat